Prostat kanseri, prostat bezi dokularında malign (kanser) hücrelerin oluşması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Prostat kanseri, prostat bezindeki hücrelerin kontrol dışında büyümesiyle başlar.
Prostat, erkek üreme sisteminde bir bezdir. Prostat, idrarı toplayan ve boşaltan mesanenin hemen altında ve bağırsağın alt kısmını oluşturan rektumun önünde yer alır ve yaklaşık bir ceviz büyüklüğündedir. İdrarı mesaneden boşaltan idrar yolunun bir kısmını çevreler. Prostat bezi, meninin sıvı kısmının üretiminden sorumludur.
Erkekler yaşlandıkça prostat büyüyebilir. Genç erkeklerde, yaklaşık bir ceviz büyüklüğündeyken, yaşlı erkeklerde çok daha büyük boyutlara ulaşabilir.
Büyümüş bir prostat, mesaneden idrar akışını engelleyebilir ve cinsel işlevle ilgili sorunlara neden olabilir. Bu duruma iyi huylu (benign) prostat hiperplazisi (BPH) denir. Benign prostat hiperplazi (BPH) kanser değildir, ancak sorunu gidermek için ameliyat gerekebilir. BPH belirtileri veya prostattaki diğer problemler prostat kanseri belirtileri ile benzer olabilir.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Risk faktörü, bir hastalığa yakalanma riskini artıran herhangi bir unsurdur. Farklı kanserlerin farklı risk faktörleri vardır. Sigara içmek gibi bazı risk faktörleri kişinin yaşam biçimi ile değiştirilebilirken, yaş veya aile geçmişi gibi unsurlar değiştirilemez. Ancak bir, hatta birkaç risk faktörüne sahip olmak, hastalığa yakalanacağınız anlamına gelmez. Bir veya daha fazla risk faktörüne sahip birçok insan asla kansere yakalanmazken, kansere yakalanan diğer kişilerde az veya hiç bilinen risk faktörü olmayabilir.
Yapılan araştırmalarda prostat kanserine yakalanma riskini etkileyebilecek çeşitli unsurlar tanımlandı, yeni araştırmalar ile de yeni unsurlar belirlenmeye çalışılmaktadır.
- Yaş: Prostat kanseri 40 yaşın altındaki erkeklerde nadir olarak görülürken, 50 yaşından sonra prostat kanseri olma olasılığı hızla yükselir. Her 10 prostat kanserinden 6’sında erkeğin yaşı 65’in üzerindedir.
- Irk / Etnik Köken: Prostat kanserinin, Afriko-Amerikan erkeklerde daha erken yaşlarda, daha sık ortaya çıktığı belirlenmiş olmakla beraber, ırk/etnik kökene bağlı bu risk artışının nedeni açık değildir.
- Aile Öyküsü: Bazı prostat kanseri vakalarının ailelerinde prostat kanseri varlığı, kansere yakalanma nedeninin kalıtsal veya genetik bir faktör olabileceğini düşündürüyor olmasına rağmen çoğu prostat kanserinde aile öyküsü yoktur. Prostat kanseri olan bir baba veya özellikle erkek kardeşe sahip olmak, bir erkeğin bu hastalığa yakalanma riskini artırır. Erken yaşta prostat kanserine yakalanmış akrabaları olan erkeklerde prostat kanseri riski daha yüksektir. Birçok kalıtsal gen değişikliği (mutasyon) prostat kanseri riskini artırıyor olarak düşünülmekte beraber, ancak vakaların genel olarak sadece küçük bir yüzdesini oluşturmaktadır.
- Hormonlar: Prostatın gerektiği gibi çalışması için erkek hormonlarına ihtiyacı vardır. Ana erkek cinsiyet hormonu testosterondur. Testosteron vücudun erkek cinsiyet özelliklerini geliştirmesine ve korumasına yardımcı olur. Testosteron vücuttaki bir enzim tarafından dihidrotestosterona (DHT) dönüştürülür. DHT normal prostat büyümesi için önemlidir, ancak prostatın normalin dışında büyümesine neden olabilir ve prostat kanseri gelişiminde rol oynayabilir.
- Beslenme: prostat kanserinde beslenmenin kesin rolü net olmamakla beraber, yapılan araştırmalar prostat kanserine yakalan erkeklerde bazı konulara dikkat çekmiştir. Çok fazla kırmızı et ve/veya özellikle süt ürünleri gibi yüksek yağlı yiyecekler tüketen erkeklerde prostat kanseri olma şansı biraz daha yüksek olarak görülmektedir. Kırmızı et ve/veya yüksek yağlı yiyecekler tüketen erkeklerin az sebze ve meyve tükettiği de gözlenmektedir. Bu nedenle kırmızı et ve/veya yüksek yağlı yiyecekler mi yoksa az sebze/meyve tüketmek mi riski arttırıyor konusunda kesin bir kanı yoktur. Bazı çalışmalar, yiyecek veya takviyeler yoluyla çok fazla kalsiyum tüketen erkeklerin prostat kanseri yakalanma riskinin daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir.
- Fazla Kilo / Obezlik: Obez olmak genel prostat kanserine yakalanma riskini artırmıyor gibi görünmekle beraber, bazı çalışmalar obez erkeklerin prostat kanserinin daha agresif (daha hızlı büyüyen) türüne yakalanma riskinin ve prostat kanseri nedeniyle ölüm oranının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ancak bunların nedeni tam olarak belirlenememiştir.
Kaynak: https://www.kanser.org/saglik/toplum/kanser-turleri-alt-kategori/prostat-kanserinin-risk-faktorleri
METASTATİK KASTRASYONA DİRENÇLİ PROSTAT KANSERİ
Prostat kanseri, düşük testosteron seviyeleri (50 ng/mL'den az) ile artık durdurulamıyorsa ve vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa, buna "metastatik kastrasyona dirençli prostat kanseri" denir. Kastrasyona dirençli prostat kanseri, artan PSA seviyesi ve/veya kötüleşen semptomlar ve/veya görüntüleme yöntemlerinde kanser hacminin arttığı görülen kanser olarak tanımlanır.
Metastatik kastrasyona dirençli prostat kanserinin tedavisi zor olabilir. Hormon düzeylerini düşüren tedavilere devam edilmesini önerilmektedir.
Kaynak: https://www.cancer.net/cancer-types/prostate-cancer/types-treatment