Akciğer Kanseri

Akciğer vücudumuzun oksijen gereksinimini sağlayan organımızdır. Her organ gibi akciğerimiz de birçok hücreden oluşur. Bu hücreler akciğerin normal olarak görevini yapabilmesi için ihtiyaç doğrultusunda bölünerek çoğalırlar. Akciğer kanseri, yapısal olarak normal akciğer dokusundan olan hücrelerin ihtiyaç ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasıdır. Burada oluşan kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyür, daha ileriki aşamalarda ise çevre dokulara veya dolaşım yoluyla uzak oranlara yayılarak (karaciğer, kemik,beyin vb. gibi) hasara yol açarlar. Bu yayılmaya metastaz adı verilir.

GLOBOCAN verilerine göre son birkaç dekattır dünyadaki en sık kanser türü olan akciğer kanseri, 2020 yılında 2.2 milyon yeni vaka ile tüm yeni saptanan kanserlerin %11.4’unu oluşturmuştur. GLOBOCAN Türkiye verilerinde ise Akciğer kanseri tüm kanserler arasından %17.6’sını oluşturmaktadır.

Kaynak: https://gco.iarc.fr/
 

AKCİĞER KANSERİ TÜRLERİ

Akciğer kanserleri başlıca iki gruba ayrılır: küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK). Bu sınıflandırma tümörün mikroskobik görüntüsüne dayanarak yapılır. Bu iki tip kanserin büyüme hızları, yayılımları ve tedavileri farklıdır.

KÜÇÜK HÜCRELİ AKCİĞER KANSERİ (KHAK)

Akciğer kanserinin; küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) olmak üzere iki majör tipi vardır. KHAK tüm akciğer kanseri olgularının yaklaşık olarak %13’ünü oluşturur ve tedavisi özellikle güçtür. KHAK genellikle bronş olarak da bilinen göğsün merkezindeki solunum borularından kaynaklanır. Kanserin spesifik bir bölgeyle sınırlı olduğu Sınırlı Evre ve kanserin akciğerler, lenf nodları ya da vücudun diğer kısımlarına büyük bir yayılım gösterdiği Yaygın Evre diye adlandırılan iki evresi vardır. KHAK ilerledikçe, tümör hücreleri büyür, bölünür ve KHDAK’ye kıyasla daha hızlı bir biçimde diğer dokulara yayılır (metastaz). Dolayısıyla KHAK hastalarının çoğuna yaygın hastalık evresinde tanı konmaktadır.

Kaynak: https://www.medikaynak.com/kanser-immunolojisi/kucuk-hucreli-akciger-kanseri

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ (KHDAK)

Küçük hücreli dışı akciğer kanseri kapsamında farklı tiplerdeki akciğer hücrelerinden başlayan hastalık alt tipleri yer alır. Bu akciğer kanseri formları, tedavi yaklaşımlarının tipik olarak benzer olması nedeniyle sıklıkla KHDAK şeklinde birlikte gruplandırılır. Tüm akciğer kanserlerinin yaklaşık %85’ini oluşturan KHDAK’inde birçok gen anomalisi saptanır. Anaplastik lenfoma kinaz (ALK) geni insülin reseptör tirozin kinaz süper ailesinin bir üyesidir. ALK geni akciğer kanseri, lenfoma gibi çeşitli malignitelerde füsyon protein oluşumuna yol açan translokasyonlara dahil olur.

https://www.medikaynak.com/kanser-immunolojisi/kucuk-hucreli-disi-akciger-kanseri
https://jag.journalagent.com/kafkas/pdfs/KJMS_7_2_169_173.pdf
 

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

• Sigara, puro, pipo (tütün) kullanımı: Akciğer kanserinin bugün ispatlanmış olan en önemli risk faktörüdür.
• Asbest: Madenlerde, gemi yapımında, yalıtım malzemesi yapımında kullanılır. Solunum yollarında uzun süreli tahriş oluşturur.
• Radon: Evlerde, toprakta doğal olarak bulunan,kokusuz radyoaktif bir gazdır.
• Verem hastalığı (tüberküloz): Bu hastalığın yerleştiği akciğer alanında sonradan akciğer kanseri gelişebilir.
• Daha önceden akciğer kanseri geçirmiş olmak: Bir kere akciğer kanseri nedeniyle ameliyat olmuş, veya ışın tedavisi uygulanmış olanlarda ikinci bir kanser gelişme riski vardır. Sigara içmek bu riski ayrıca arttırır.
• Radyoaktif cevherler (uranyum cevheri gibi)
• Bazı kimyasalların uzun süreli solunması (arsenik, berilyum, kadmiyum, vinil klorür gibi)
• Radyoterapi öyküsü
• Hava kirliliği
• Aile öyküsü

BELİRTİLERİ NELERDİR?

Akciğer kanserlerinin en sık görülen belirtileri şunlardır:

• Geçmeyen veya giderek kötüleşen öksürük
• Öksürürken kan veya kanlı balgam çıkarmak
• Derin nefes alırken, öksürürken veya gülerken kötüleşen göğüs ağrısı
• İştahsızlık, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı
• Ses kısıklığı
• Nefes darlığı
• Sürekli tekrarlayan veya geçmeyen bronşit veya zatürre gibi akciğer enfeksiyonları

NASIL TANI KONULUR?

Akciğer röntgenleri ile akciğerde kitle görülen hastalara,öncelikle bilgisayarlı tomografi çekilir. Elde edilen üç boyutlu görüntü ile kitleye nasıl ulaşılabileceğine karar verilir. Hastadan ya tomografi rehberliğinde ya da bronkoskopi dediğimiz ince bükülebilir bir tüple akciğerine ulaşılarak iğneyle parça alınır. Bu işleme biyopsi adı verilir. Gerekli görüldüğü takdirde farklı görüntüleme tetkikleri de yapılabilir.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup, tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi birden fazla faktör etkilidir. Multidisipliner bir çalışma gerektiren bu tedaviler; cerrahi, hedefe yönelik tedaviler, radyoterapi, kemoterapi gibi farklı seçenekleri içermektedir.

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Türleri Nelerdir. Akciğer Kanseri.